vrijdag 6 november 2009

Kunstgrepen

Dagelijks moeten we vaststellen dat onze taal tekort schiet om de dingen te benoemen. Men zegt een bed, een tuin, een huis, een straat, maar dat ligt allemaal binnen de grenzen van onze dagelijkse taal. Is die taal wel de ‘waarheid’ van de dingen? En is honger naar ‘waarheid’ niet groter dan de taalwaarmee we het moeten doen? Denkproces. Men kan zich afvragen wat deze dingen zijn buiten onze taal. En nog: wat met de dingen die er voor ons waren, voor de mens in het algemeen, zoals planten en dieren? ( een bedenking terzijde bij deze: voelden de dingen zich toen eenzamer dan nu, ik bedoel zonder enige naam?). Wat weet je eigenlijk als je weet hoe iets heet? Wat blijft er over naast de naam, als het vreemde, het onbekende dat zich niet laat vertalen, niet laat zeggen. En hoe ze zich buiten je denken verder afspelen. Dus niet hoe ze zijn maar dat ze zijn, en dat ze ons voor een stuk ontsnappen. Je vraagt je voortdurend af waar beginnen ze en vooral, waar eindigen ze. Ook nog: wat maakt iets tot wat het is en niet tot iets anders? Taal als datgene wat ons is van een pijnlijk tekort. Wat taal zegt is enkel een getuigenis van het zegbare. Is het daarom niet merkwaardig dat juist poëzie, dat nochtans van taal en woorden wordt gemaakt en bedreven, wél toegang verschaft tot het onzegbare, als datgene waarover je niet kunt spreken, maar wel kunt tonen en oproepen. Een woordkunst om ‘tonen’ gestalte te geven. Een woordgebruik niet om iets te zeggen maar om te tonen.Het gaat dus in poëzie, net als in andere kunsten, dus niet om menselijke betekenissen maar om de ‘on-menselijke’ wereld, die zich in woorden en beelden toont. Dat betekent dat je afstand neemt van de dagelijkse omgeving die binnen de taal van het ‘noemen’ vastzit. Dit alles komt voort uit het verlangen om te weten wat ‘iets’ is, misschien een verlangen naar echte waarheid, los van alle beschrijvingen, los van alle menselijke invullingen. Misschien op zoek naar het grotere dan dat wat menselijke waarheid is. Het onzichtbare wat denkbaar, maar niet zegbaar is. Een idee van een wereld, maar waar wij niet het vermogen toe hebben, er een voorbeeld van te geven.




GJB

Geen opmerkingen:

Een reactie posten